تومور مغزی توده یا رشد سلولهای غیر طبیعی در مغز شما است. علائم تومور مغزی از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است و بیشتر این علائم را میتوان در افرادی که تومور مغزی ندارند نیز مشاهده کرد. بنابراین تنها راه مطمئن برای تشخیص اینکه آیا تومور مغزی دارید یا خیر، مراجعه به پزشک و انجام اسکن مغز است.
انواع مختلفی از تومورهای مغزی وجود دارد. برخی از تومورهای مغزی غیر سرطانی (خوشخیم) و برخی از تومورهای مغزی سرطانی (بدخیم) هستند. برخی از تومورهای مغزی میتوانند تنها از مغز شما شروع شوند (تومورهای مغزی اولیه). سرطان میتواند در سایر قسمتهای بدن شما شروع شود و به عنوان تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) به مغز شما سرایت کند.
سرعت رشد تومور مغزی میتواند بسیار متفاوت باشد. سرعت رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین میکند که چگونه بر عملکرد سیستم عصبی شما تأثیر میگذارد.
گزینه های درمان تومور مغزی به نوع تومور مغزی شما و همچنین اندازه و محل آن بستگی دارد.
علائم تومور مغزی چیست؟
علائم و نشانههای تومور مغزی بسیار متفاوت است و به اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد.
علائم و نشانههای عمومی ناشی از تومورهای مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شروع یا تغییر در الگوی سردرد
- سردردهایی که به تدریج بیشتر و شدیدتر میشوند
- حالت تهوع یا استفراغ بیدلیل
- مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا از دست دادن دید محیطی
- از دست دادن تدریجی حس یا حرکت در بازو یا پا
- مشکل در تعادل
- مشکلات گفتاری
- احساس خستگی شدید
- سردرگمی در مسائل روزمره
- مشکل در تصمیمگیری
- ناتوانی در پیروی از دستورات ساده
- تغییر در شخصیت یا رفتار
- تشنج، بهخصوص در افرادی که سابقه تشنج ندارند
- مشکلات شنوایی
- ناتوانی در نگاه کردن به بالا
- مشکل در بلع، ضعف یا بیحسی صورت
درمان تومور مغزی
درمان تومورهای مغزی به عوامل مختلفی از جمله نوع، محل و اندازه تومور و همچنین سن و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. روشها و برنامههای درمان برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است.
تومورهای مغزی با جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی کنترل و معالجه میشوند. پزشکان همچنین در حال مطالعه واکسنی به نام گلیوما برای درمان سرطان عود کننده سیستم عصبی مرکزی هستند که عمدتا در مغز رخ میدهد.
روشهای درمان تومور مغزی
بسته به نیاز بیمار، ممکن است از چندین روش درمانی استفاده شود. قبل از شروع درمان، به اکثر بیماران استروئید داده میشود تا تورم را تسکین دهند. ممکن است بیمار برای پیشگیری یا کنترل تشنج، داروی ضد تشنج نیز دریافت کند.
اگر هیدروسفالی وجود داشته باشد، ممکن است به یک شانت برای تخلیه مایع مغزی نخاعی نیاز باشد. شانت یک لوله بلند و نازک است که در بطن مغز قرار میگیرد و سپس در زیر پوست به قسمت دیگری از بدن، معمولا شکم، کشیده میشود و مانند لوله تخلیه عمل میکند. مایع اضافی از مغز خارج شده و در شکم جذب میشود. در برخی موارد مایع به قلب تخلیه میشود.
- عمل جراحی
اگر تومور مغزی در مکانی قرار داشته باشد که برای انجام عمل جراحی قابل دسترسی باشد، جراح تلاش میکند تا حد امکان تومور مغزی را خارج کند.
برخی از تومورهای مغزی کوچک هستند و به راحتی از بافت مغز اطراف جدا میشوند. سایر تومورهای مغزی را نمیتوان از بافت اطراف جدا کرد یا در نزدیکی نواحی حساس مغز بیمار قرار دارند و این امر عمل جراحی را خطرناک میکند. در این شرایط، پزشک شما به اندازهای که بیخطر است، تومور را برمیدارد.
حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی ممکن است به کاهش علائم و نشانههای بیمار کمک کند.
جراحی برای برداشتن تومور مغزی خطراتی مانند عفونت و خونریزی دارد. سایر خطرات ممکن است به بخشی از مغز بیمار بستگی داشته باشد که تومور در آن قرار دارد. به عنوان مثال، جراحی بر روی یک تومور در نزدیکی اعصابی که به چشم متصل میشود ممکن است خطر از دست دادن بینایی را به همراه داشته باشد.
- پرتودرمانی
هدف از انجام پرتو درمانی از بین بردن سلولهای سرطانی است. این کار با استفاده از اشعه ایکس، پرتوهای گاما یا پرتوهای پروتون انجام میشود. برخی اوقات از پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی استفاده میشود. گاهی نیز از پرتودرمانی برای از بین بردن هر سلول سرطانی که ممکن است پس از جراحی باقی بماند، استفاده میشود. اگر بیمار کاندید جراحی نباشد، ممکن است از پرتودرمانی به عنوان درمان اصلی استفاده شود. پرتودرمانی همچنین میتواند به تسکین علائم ناشی از تومور مغزی کمک کند.
- شیمی درمانی
شیمیدرمانی ممکن است پس از جراحی یا بیوپسی استفاده شود. هدف از انجام شیمیدرمانی کاهش احتمال رشد، گسترش یا عود تومور مغزی است. در بسیاری از موارد شیمیدرمانی بهصورت خوراکی و قرص مصرف میشود. داروهای شیمیدرمانی همچنین بهصورت مایعی که از طریق ورید (IV) وارد خون میشود یا مستقیما در مایع مغزی نخاعی اطراف مغز نیز استفاده میشوند. اگر بیمار شرایط انجام جراحی را نداشته باشد، ممکن است شیمیدرمانی شود. برخی از بیماران، شیمیدرمانی را همراه با پرتودرمانی دریافت میکنند. در صورت بازگشت سرطان پس از درمان، از شیمیدرمانی استفاده میشود.
- درمان هدفمند یا تارگت تراپی
داروهای جدیدتر قسمتهای مختلف سلولهای سرطانی یا رگهای خونی مجاور را هدف قرار می دهند. این داروها متفاوت از داروهای شیمیدرمانی معمول عمل میکنند. چند داروی هدفمند برای کمک به درمان انواع خاصی از تومورهای مغزی استفاده میشود. آنها معمولا زمانی استفاده می شوند که امکان جراحی نباشد یا تومور مغزی پس از درمان عود کند.
- سایر داروها
داروهای دیگری ممکن است برای کمک به تسکین یا جلوگیری از علائم ناشی از تومور مغزی یا درمان آن استفاده شود. به عنوان مثال ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تشنج یا کمک به کنترل تورم در مغز به بیمار داده شود. همچنین بیماران ممکن است داروی ضد تهوع یا دارویی برای درمان کمخونی ناشی از شیمیدرمانی دریافت کنند.
درصورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا، در اسرع وقت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. برای همین منظور شما میتوانید به دکتر علی آرام، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه کنید. مطب دکتر علی آرام در تهران است.
منابع:
- https://www.cancer.net/cancer-types/brain-tumor/symptoms-and-signs
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/brain-tumor/symptoms-causes/syc-20350084
- https://www.virtualtrials.org/symptoms.cfm?gclid=CjwKCAiAioifBhAXEiwApzCztkx-wfJ_sfBzhKh6oLhOqR9NdfvBSo4getZ9DejwcFuGhyJdQAA-uxoCd4MQAvD_BwE
- https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=34&contentid=17829-1
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/brain-tumor/diagnosis-treatment/drc-20350088