آب درمانی برای مشکل ستون فقرات
ستون فقرات و استخوان‌ها نقش حیاتی در زندگی و انجام حرکات معمول، هر فرد دارند. این استخوان‌ها از نوزادی در بدن وجود دارند؛ ولی در گذر زمان دچار تغییراتی می‌شوند و شکل گیری آن‌ها ادامه می‌یابد؛ ولی گاها این اتفاق نیز رخ می‌دهد که همه این تغییرات در جهت مثبت نیست و گاها باعث بروز مشکلاتی همچون آرتروز، دیسک گردن، دیسک کمر و غیره می‌شود.
با به وجود آمدن مشکل در ستون فقرات حرکات فرد محدود می‌شود و کیفیت زندگی او نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. راه‌های درمانی گوناگونی برای درمان آسیب‌های وارد شده به ستون فقرات وجود دارد که آب درمانی یکی از راه‌های درمان مشکلات ستون فقرات بدون عمل است. در ادامه به بررسی این روش به عنوان بهترین درمان برای بیماران با مشکل ستون فقرات و کاربرد آن به عنوان روش درمانی ایده آل می‌پردازیم.
آب درمانی و انواع آن
یکی از راه‌های درمان مشکلات ستون فقرات بدون عمل، آب درمانی است. آب یک ماده مایع است و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را از سایر مواد مایع متمایز می‌کند. هر یک از این ویژگی‌ها آب را برای استفاده به عنوان نوعی درمان کننده متناسب می‌کند که در ادامه برخی از این موارد را ذکر می‌کنیم.
-
سنگین‌تر بودن آب نسبت به هوا
همه مشکلاتی که حرکات فرد را محدود می‌کنند مستقیما به دلیل وجود اختلال در استخوان‌ها و ستون فقرات نیست و گاها مشکل در ماهیچه‌ها و ضعف در عضلات است. سنگین‌تر بودن آب نسبت به هوا این امکان را فراهم می‌کند که با حرکت در آب عضلات تقویت شوند و مشکلات حرکتی درمان شوند؛ همچنین آب به دلیل نیروی مقاومتی که دارد مانند نوعی کمربند دور عضلات قرار می‌گیرد و از این طریق درمان را تسریع می‌بخشد.
-
اصل ارشمیدس و خاصیت شناوری
با توجه به خواص آب وزن فرد به دلیل وجود خاصیت شناوری، کم‌تر از حالتی است که در بیرون از آب است. فرد با حرکت در آب در واقع وزن کم‌تری را به پاها و ستون فقرات خود وارد می‌کند و روند درمانی در آب، به راحتی می‌تواند طی شود.
-
کاهش دهنده درد
روش‌های درمانی دیگری که برای درمان مشکلات ستون فقرات از آن استفاده می‌شود همچون عمل‌های جراحی مختلف یا درمان‌های دارویی هرکدام در کنار مزایا و درمان کنندگی عوارض زیادی به همراه دارند. گاها این عوارض بسیار گسترده و درحد آسیب به عصب و از بین رفتن برخی راه‌های عصبی موجود در نزدیکی ستون فقرات و نخاع نیز ادامه می‌یابد. در روش‌های آب درمانی عوارض آن بسیار محدود هستند؛ به همین دلیل استفاده از آن‌ها با گذر زمان بسیار گسترش یافته و میزان استفاده از آن از دیگر روش‌ها نیز پیشی گرفت.
انواع روش‌های آب درمانی
آب درمانی یک طیف وسیعی از درمان‌ها در زمینه‌های مختلف را می‌تواند شامل شود که با توجه به وضعیت بیمار و شرایط او باید نوع درمان مناسبی را برگزید. در حالت کلی 3 نوع روش درمانی مختلف در آب درمانی وجود دارد.
-
ماساژ درمانی
در این مدل از آب درمانی، تنها آب مورد استفاده قرار نمیگیرد؛ بلکه دستگاه واترجت نیز نیاز است. متخصص با تنظیم این دستگاه نوعی جریان پرتلاطم در آب ایجاد می‌کند و حباب‌هایی از هوا ایجاد می‌کند. استفاده از این نوع درمان باید حتما زیر نظر پزشک صورت گیرد. در صورتی که تنظیمات جریان آب و مدت زمان آن به درستی و با توجه به شرایط بیمار صورت نگیرد؛ نه تنها اثر درمانی ایجاد نمی‌کند بلکه می‌تواند اثر معکوس داشته باشد. استفاده درست از این نوع آب درمانی علاوه بر ویژگی‌های عمومی آب درمانی، می‌تواند یک ماساژ عمقی و قوی را نیز فراهم آورد.
-
گرما درمانی
اگر برای آب درمانی از آب گرم استفاده شود با توجه به خواص ویژه‌ای که آب گرم دارد، این خواص و تسکین درد افزایش می‌یابند. برای مثال آب گرم در حالت کلی حرارت بدن را افزایش می‌دهد و گردش خون در عروق به ویژه عروق سطحی و نزدیک به پوست را افزایش می‌دهد. در نتیجه این امکان نیز فراهم می‌شود که سموم و مواد زائد از سطح پوست رفع شوند و گرفتگی و اسپاسم عضلانی کاهش یابد.
-
تمرینات ورزشی و حرکات اصلاحی در آب
در آب درمانی به منظور رفع مشکلات حرکتی و ستون فقرات امکان انجام حرکات اصلاحی در سطح وسیع‌تری وجود دارد. به این دلیل امکان آسیب دیدن در حین انجام تمرین مثل زمین خوردن یا پیچ خوردگی عضلات بسیار پایین است. در آب درمانی می‌توان انواع و اقسام حرکات اصلاحی را انجام داد و با توجه به خاصیت شناوری که در آب ایجاد می‌شود انجام این حرکات نیز برای فرد به مراتب راحت‌تر از انجام دادن آن‌ها خارج از آب است.
انجام حرکات اصلاحی تنها محدود به چند نرمش ساده نمی‌شود و حتی می‌توان از تجهیزات دیگر ورزشی هم استفاده کرد برای مثال امروزه از تلفیق پیاده روی روی تردمیل و آب درمانی استفاده می‌کنند.
چند تمرین برای انجام آب درمانی
آب درمانی یکی از روش‌های درمانی برای کاهش درد‌های ستون فقرات و عضلات در آن ناحیه است به همین دلیل باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد و با توجه به وضعیت بهبودی درمان نوع درمان در جلسات متوالی آب درمانی عوض شود. در ادامه به چند تمرین ساده آب درمانی می‌پردازیم.
-
پیاده روی ساده در آب
در این حالت باید فرد حرکات همزمان دست و پاها را داشته باشد و رو به جلو حرکت کند؛ نکته مهم این است که ستون فقرات باید در حالت صاف باشد و خم نشود. این حرکت به صورت معکوس یعنی حرکت رو به عقب نیز می‌تواند انجام شود.
-
راه رفتن به سمت پهلو
در این حالت باید فرد به صورت مایل بایستد و با باز کردن همزمان دست و پاها به سمت پهلو حرکت کند.
-
راه رفتن رژه سربازی
در این نوع حرکت باید زانو‌ها و بالا تنه در حالت صاف و بدون هیچ گونه خمیدگی باشد.
سخن پایانی
مشکلات ستون فقرات می‌توانند تاثیر زیادی در شیوه زندگی روزمره فرد بگذارند به همین دلیل راهکارهای گوناگونی برای درمان این مشکلات وجود دارد. آب درمانی بهترین درمان برای بیماران با مشکل ستون فقرات و عضلات ناحیه کمر است که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد آب، انواع و اقسام کاربردها را در اختیار فرد قرار می‌دهد.
دوره تخصص خود را در دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی و علوم پزشکی گیلان ( بخش پروفسور مجید سمیعی ) گذرانده اند ، ایشان عضو انجمن جراحان مغز و اعصاب ایران می باشند .