دیسک گردن یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است. اقدامات تشخیصی و درمانی به‌موقع برای این عارضه بسیار مهم هستند؛ چرا که هم از پیشرفت بیماری به مراحل خطرناک‌تر جلوگیری می‌کنند و هم درمانی کوتاه‌مدت و کم‌دردسرتر لازم دارند. لذا بسیار مهم است که علائم این مشکل را بشناسیم. در ادامه این مطلب سعی می‌کنیم اطلاعات کاملی را درباره ابعاد مختلف دیسک گردن ارائه دهیم. این اطلاعات کمک می‌کنند تا با انتخاب کردن سبک زندگی سالم‌تر و مراقبت بیشتر از ستون فقرات با انجام ندادن کارهایی که برای سلامتی آن مضر هستند، تا حد امکان از بروز این عارضه پیشگیری کنید. در ادامه مطلب تلاش می‌کنیم تا پاسخ سؤالات زیر را مرور کنیم. با ما همراه باشید.
- دیسک گردن چیست و چه علائمی دارد؟
- مهم‌ترین دلایل بروز مشکل دیسک گردن کدامند؟
- بهترین درمان دیسک گردن چیست؟
- جراحی دیسک گردن چگونه انجام می‌شود؟
دیسک گردن چیست؟
بخش گردن ستون فقرات وزن سر را تحمل می‌کند و امکان می‌دهد تا سرتان را حرکت دهید. 7 مهره گردنی را با شماره‌های C1 تا C7 مشخص می‌کنند که با دیسک‌هایی از هم جدا می‌شوند. این بخش‌ها به‌عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و از ساییدگی مهره‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کنند. هر دیسک هسته‌ای پر از ژل دارد و در هر سطح دیسک، یک جفت عصب نخاعی از نخاع خارج شده و به قسمت‌های مختلف بدن می‌روند. فتق دیسک گردن زمانی رخ می‌دهد که ژل هسته از طریق پارگی در دیواره سخت دیسک خارج و اعصاب نخاعی را تحریک کند. بنابراین معمولاً با التهاب عصب نخاعی و تورم ناشی از فشار فتق دیسک، احساس درد می‌کنید. البته چنین دردی می‌تواند شدید تا بدون علامت باشد.
شایع‌ترین علائم دیسک گردن کدامند؟
در ادامه با توجه به محل ایجاد عارضه دیسک گردن، به علائم آن می‌پردازیم.
- C4-C5 (ریشه عصبی C5): درد، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی که ممکن است در داخل شانه احساس کنید. همچنین، ممکن است باعث ضعف در شانه (عضله دلتوئید) و سایر عضلات آن شود.
- C5-C6 (ریشه عصبی C6): درد، گزگز یا بی‌حسی که ممکن است در سمت شست دست احساس شود. ضعف در عضلات دوسر بازو (عضلات جلوی بازوها) و عضلات بازکننده مچ دست در ساعد نیز می‌توانند از علائم آن باشند. دیسک گردن C5-C6 یکی از شایع‌ترین مشکلات ستون فقرات است.
- C6-C7 (ریشه عصبی C7): درد، گزگز یا بی‌حسی در ناحیه دست و انگشت میانی که ممکن است باعث ضعف در عضلات سه سر (عضلات پشت بازو)، گشادکننده انگشتان و سایر عضلات نیز بشود. دیسک C6-C7 معمولاً بیشترین احتمال فتق را در ستون فقرات گردنی دارد.
- C7-T1 (ریشه عصبی C8): درد، گزگز یا بی‌حسی در قسمت بیرونی ساعد و داخل دست یا ضعف در خم‌کننده‌های انگشت (دستگیر) و سایر ماهیچه‌های آن از علائم این عارضه هستند.
اما علائم و نشانه‌های کمتررایج فتق دیسک گردن به شرح زیر هستند که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.
- درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف در هر دو دست یا هر دو پا
- مشکلات تعادل یا راه رفتن
- مشکل در کنترل مثانه یا روده
مهم‌ترین دلایل بروز مشکل دیسک گردن کدامند؟
فتق دیسک در افراد 30 تا 40 ساله شایع‌تر است، اگرچه افراد میانسال و مسن‌تر اگر فعالیت‌های بدنی شدید باشند، بیشتر در معرض خطر خواهند بود. تنها حدود 8 درصد فتق دیسک‌ها در ناحیه گردن رخ می‌دهند. دیسک گردن ممکن است به‌دلیل آسیب یا ضربه ایجاد شود. البته با افزایش سن، دیسک‌ها خشک و سخت‌تر می‌شوند و دیواره بیرونی فیبری سخت دیسک ممکن است ضعیف شود. از سایر علت‌های دیسک گردن می‌توانیم به علل ژنتیک، سیگار کشیدن و برخی از فعالیت‌های شغلی یا تفریحی منجر به ایجاد دیسک زودرس اشاره کنیم.
درمان‌های غیرجراحی دیسک گردن کدامند؟
درمان‌های غیرجراحی اولین قدم برای بهبودی دیسک گردن هستند و ممکن است شامل دارو، استراحت، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، آب‌درمانی، مراقبت‌های کایروپراکتیک و مدیریت درد باشند. معمولاً بیش از 95 درصد افراد مبتلا به درد بازو به‌دلیل فتق دیسک در طی 6 هفته بهبود یافته و به فعالیت عادی‌شان باز می‌گردند. اما چنانچه این درمان‌ها کارساز نشوند یا علائم بدتر شوند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. در ادامه به جزئیات مهم‌ترین درمان‌های غیرجراحی اشاره می‌کنیم.
- خودمراقبتی: در بیشتر موارد، درد ناشی از فتق دیسک گردن ظرف چند روز خوب می‌شود و در عرض 4 تا 6 هفته کاملاً از بین می‌رود. محدود کردن فعالیت، یخ یا گرمادرمانی و مصرف داروهای بدون نسخه می‌توانند به بهبودی کمک کنند.
- داروها: پزشک متخصص ممکن است مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) نظیر آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن و سلکوکسیب و استروئیدها را برای دیسک گردن تجویز کند. گاهی شل‌کننده‌های عضلانی نظیر متوکاربامول (روباکسین)، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسیریل) را نیز برای اسپاسم عضلانی تجویز می‌کنند. مسکن‌هایی مثل استامینوفن (تیلنول) می‌توانند درد را تسکین دهند اما اثرات ضدالتهابی NSAID را ندارند. استفاده طولانی مدت از مسکن ها و NSAID ها ممکن است باعث زخم معده و مشکلات کلیوی و کبدی شود.
- تزریق استروئید: این روش درمانی را تحت فلوروسکوپی اشعه ایکس انجام می‌دهند و عبارت است از تزریق استروئیدها و عاملی بی‌حس‌کننده به فضای اپیدورال ستون فقرات. حدود 50 درصد از بیماران تسکین درد را پس از تزریق اپیدورال حس می‌کنند؛ اگر چه موقتی است و ممکن است برای دستیابی به اثر کامل آن، تزریق‌های مکرر صورت گیرد.
- فیزیوتراپی: هدف فیزیوتراپی این است که کمک کند هر چه زودتر به فعالیت کامل بازگردید و از آسیب مجدد جلوگیری شود. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند روش‌های صحیح وضعیت بدنی، بلند کردن و راه رفتن را آموزش دهند و برای تقویت و کشش عضلات گردن، شانه و بازو به شما کمک کنند.
- درمان های جامع: برخی پزشکان طب سوزنی، طب فشاری، یوگا، تغییرات رژیم غذایی، مدیتیشن و بیوفیدبک را برای درد و بهبود سلامت کلی مفید می‌دانند.
جراحی دیسک گردن را چگونه انجام می‌دهند؟
رایج‌ترین روش جراحی دیسک گردن، قدامی (جلو گردن) است. اما این کار را برای شرایط دیگری مثل تنگی نخاعی، به‌صورت خلفی (از پشت) انجام می‌دهند. دیسککتومی و فیوژن قدامی، دیسک مصنوعی، دیسککتومی میکروآندوسکوپی با حداقل تهاجمی و دیسککتومی گردنی خلفی از جمله روش‌های جراحی دیسک گردن هستند.
نتیجه‌گیری
بسیاری از علائم دیسک گردن با مراقبت‌ها و درمان‌های بدون جراحی قابل بهبودی‌اند. اما چنانچه شرایط این عارضه خطرات جدی را برای سلامتی بیمار داشته باشد، پزشکان از جراحی کمک می‌گیرند. عدم انجام دادن ورزش‌های خطرناک یا حرکات مضر برای گردن، سیگار نکشیدن و رژیم غذایی سالم به‌ویژه برای افراد بالای 30 سال از ابتلا به این بیماری پیشگیری می‌کنند. یادتان باشد که هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک متخصص و سرخود برای دیسک گردن مصرف نکنید و مراجعه به پزشک را با بروز اولین نشانه‌های درد در ناحیه گردن، شانه، بازوها و دست‌ها جدی بگیرید.
منابع:
- https://mayfieldclinic.com/pe-hcdisc.htm
- https://www.spine-health.com/conditions/herniated-disc/cervical-herniated-disc-symptoms-and-treatment-options